Hiện nay, khi thực hiện thủ tục vay tại các công ty tài chính, lãi suất cho vay thường cao hơn mức 20%/năm theo quy định của Bộ luật dân sự. Vậy việc cho vay với mức lãi suất cao hơn quy định thì các công ty tài chính có vi phạm pháp luật? Bài viết dưới đây của Luật Phúc Cầu sẽ cung cấp cho Quý khách hàng thông tin liên quan về vấn đề trên:
Cơ sở pháp lý:
- Bộ luật Dân sự năm 2015 – BLDS;
- Luật Các tổ chức tín dụng năm 2010, sửa đổi bổ sung năm 2017 – Luật Các tổ chức tín dụng;
- Thông tư 43/2016/TT-NHNN quy định cho vay tiêu dùng của công ty tài chính do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ban hành;
- Thông tư 18/2019/TT-NHNN sửa đổi Thông tư 43/2016/TT-NHNN quy định cho vay tiêu dùng của công ty tài chính do Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ban hành.
1. Quy định pháp luật về mức lãi suất cho vay
Theo Điều 468 BLDS 2015 quy định cụ thể:
“Điều 468. Lãi suất
1. Lãi suất vay do các bên thỏa thuận.
Trường hợp các bên có thỏa thuận về lãi suất thì lãi suất theo thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác. Căn cứ tình hình thực tế và theo đề xuất của Chính phủ, Ủy ban thường vụ Quốc hội quyết định điều chỉnh mức lãi suất nói trên và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.
Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn được quy định tại khoản này thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực.
2. Trường hợp các bên có thỏa thuận về việc trả lãi, nhưng không xác định rõ lãi suất và có tranh chấp về lãi suất thì lãi suất được xác định bằng 50% mức lãi suất giới hạn quy định tại khoản 1 Điều này tại thời điểm trả nợ.”
Như vậy, lãi suất cho vay do các bên thỏa thuận và không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay. Tuy nhiên, cũng theo quy định nêu trên, trong “trường hợp luật khác có liên quan quy định khác” thì lãi suất cho vay sẽ thực hiện theo quy định đó.
2. Công ty tài chính cho vay với lãi suất cao hơn quy định có vi phạm pháp luật?
Tại Điều 2 Luật các tổ chức tín dụng, Các tổ chức tín dụng là một trong những đối tượng đặc biệt chịu sự điều chỉnh của luật chuyên ngành là Luật các tổ chức tín dụng.
Tổ chức tín dụng bao gồm ngân hàng, tổ chức tín dụng phi ngân hàng, tổ chức tài chính vi mô và quỹ tín dụng nhân dân.
Trong đó, theo Khoản 4 Điều 4 Luật Các tổ chức tín dụng quy định:
” 4. Tổ chức tín dụng phi ngân hàng là loại hình tổ chức tín dụng được thực hiện một hoặc một số hoạt động ngân hàng theo quy định của Luật này, trừ các hoạt động nhận tiền gửi của cá nhân và cung ứng các dịch vụ thanh toán qua tài khoản của khách hàng. Tổ chức tín dụng phi ngân hàng bao gồm công ty tài chính, công ty cho thuê tài chính và các tổ chức tín dụng phi ngân hàng khác.”
Như vậy, các công ty tài chính được thực hiện một hoặc một số hoạt động ngân hàng theo quy định của Luật Các tổ chức tín dụng, trong đó công ty tài chính được phép cho vay, bao gồm cả cho vay trả góp, cho vay tiêu dùng khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện quy định của pháp luật.
Hay nói cách khác, ngoài chịu sự điều chỉnh của Bộ luật Dân sự thì Công ty tài chính cũng được xem là “Tổ chức tín dụng” và chịu sự điều chỉnh quy định về lãi suất cho vay theo Luật Các tổ chức tín dụng và các văn bản hướng dẫn thi hành. Cụ thể:
Tại Điều 9, Thông tư 43/2016/TT-NHNN ngày 30/12/2016 sửa đổi, bổ sung bởi Khoản 12, Điều 1, Thông tư số 18/2019/TT-NHNN quy định như sau:
– Công ty tài chính ban hành quy định về khung lãi suất cho vay tiêu dùng áp dụng thống nhất trong toàn hệ thống trong từng thời kỳ, trong đó bao gồm mức lãi suất cho vay cao nhất, mức lãi suất cho vay thấp nhất đối với từng sản phẩm cho vay tiêu dùng và
– Trong thời hạn 10 (mười) ngày làm việc kể từ ngày ban hành mới hoặc sửa đổi, bổ sung khung lãi suất cho vay tiêu dùng, công ty tài chính phải gửi cho Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng và Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh, thành phố nơi công ty tài chính đặt trụ sở chính, chi nhánh, văn phòng đại diện, điểm giới thiệu dịch vụ báo cáo về khung lãi suất cho vay tiêu dùng.
Với quy định trên, lãi suất cho vay tiêu dùng do công ty tài chính tự điều chỉnh và phải được Ngân hàng Nhà nước thông qua cho phép áp dụng. Tuy nhiên, tại thời điểm hiện tại, pháp luật không quy định cụ thể mức lãi suất trần và mức lãi suất tối đa của hình thức cho vay tiêu dùng qua các công ty tài chính.
Vậy nên, lãi suất mà công ty tài chính đã làm hồ sơ xin phép và được Ngân hàng nhà nước phê duyệt thì việc các Công ty tài chính cho vay trên mức lãi suất tối đa Bộ luật Dân sự quy định là 20%/năm không được coi là vi phạm pháp luật.