Nhằm đáp ứng nhu cầu vận chuyển hàng hoá của các tổ chức, cá nhân, dịch vụ vận chuyển hàng hoá ngày càng phát triển mạnh mẽ và trở nên phổ biến. Theo đó, các vấn đề pháp lý liên quan đến hợp đồng vận chuyển cũng ngày một nhiều. Một trong những vấn đề nhận được sự quan tâm nhiều nhất của cả bên thuê vận chuyển và bên vận chuyển đó là xác định trách nhiệm bồi thường thiệt hại khi hàng hoá bị mất hoặc hư hỏng trên đường vận chuyển. Bài viết dưới đây của Luật Phúc Cầu sẽ giải đáp thắc mắc trên cho Quý khách hàng:
Cơ sở pháp lý:
- Bộ luật Dân sự năm 2015 – BLDS.
1. Hợp đồng vận chuyển là gì?
Vận chuyển hàng hoá có thể được hiểu là một loại dịch vụ, trong đó các tổ chức, cá nhân kinh doanh dịch vụ này tiến hành các công việc cần thiết để chuyển hàng hóa từ địa điểm này sang địa điểm khác theo thỏa thuận với những tổ chức, cá nhân có nhu cầu để hưởng thù lao dịch vụ.
Hoạt động vận chuyển hàng hóa này được thực hiện dựa trên sự thoả thuận giữa bên thuê vận chuyển và bên vận chuyển xác lập thông qua hợp đồng vận chuyển.
Theo Điều 530 BLDS quy định thì Hợp đồng vận chuyển tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên vận chuyển có nghĩa vụ chuyển tài sản đến địa điểm đã định theo thỏa thuận và giao tài sản đó cho người có quyền nhận, bên thuê vận chuyển có nghĩa vụ trả cước phí vận chuyển.
2. Quyền và nghĩa vụ của bên vận chuyển
Căn cứ Điều 534 và Điều 535 BLDS 2015 quy định nghĩa vụ và quyền của bên vận chuyển như sau:
– Người vận chuyển hàng hóa có quyền:
- Kiểm tra sự xác thực của tài sản, của vận đơn hoặc chứng từ vận chuyển tương đương khác;
- Từ chối vận chuyển tài sản không đúng với loại tài sản đã thỏa thuận trong hợp đồng;
- Yêu cầu bên thuê vận chuyển thanh toán đủ cước phí vận chuyển đúng thời hạn;
- Từ chối vận chuyển tài sản cấm giao dịch, tài sản có tính chất nguy hiểm, độc hại, nếu bên vận chuyển biết hoặc phải biết.
– Người vận chuyển hàng hoá có nghĩa vụ:
- Bảo đảm vận chuyển tài sản đầy đủ, an toàn đến địa điểm đã định, theo đúng thời hạn;
- Giao tài sản cho người có quyền nhận;
- Chịu chi phí liên quan đến việc chuyên chở tài sản, trừ trường hợp có thỏa thuận khác;
- Mua bảo hiểm trách nhiệm dân sự theo quy định của pháp luật;
- Bồi thường thiệt hại cho bên thuê vận chuyển trong trường hợp bên vận chuyển để mất, hư hỏng tài sản, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác;
3. Trách nhiệm bồi thường thiệt hại khi vận chuyển hàng hoá
Tại Điều 541 BLDS quy định về Trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong quá trình thực hiện hợp đồng vận chuyển, cụ thể như sau:
“Điều 541. Trách nhiệm bồi thường thiệt hại
1. Bên vận chuyển phải bồi thường thiệt hại cho bên thuê vận chuyển nếu để tài sản bị mất hoặc hư hỏng, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 536 của Bộ luật này.
2. Bên thuê vận chuyển phải bồi thường thiệt hại cho bên vận chuyển và người thứ ba về thiệt hại do tài sản vận chuyển có tính chất nguy hiểm, độc hại mà không có biện pháp đóng gói, bảo đảm an toàn trong quá trình vận chuyển.
3. Trường hợp bất khả kháng dẫn đến tài sản vận chuyển bị mất, hư hỏng hoặc bị hủy hoại trong quá trình vận chuyển thì bên vận chuyển không phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác”.
Như vậy, để xác định ai là người chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại khi tài sản bị mất hoặc hư hỏng trước hết phải căn cứ vào thoả thuận của các bên trong hợp đồng vận chuyển đã giao kết.
Trường hợp các bên đã có thoả thuận trong hợp đồng những điều khoản về trách nhiệm bồi thường khi có thiệt hại thì người được quy định trong điều khoản đó phải chịu trách nhiệm bồi thường.
Trường hợp các bên không có thỏa thuận thì sẽ áp dụng theo quy định của pháp luật. Theo đó, nếu là trường hợp bất khả kháng mà bên vận chuyển đã làm mọi biện pháp khắc phục mà không thể đảm bảo kiện hàng không bị hư hỏng, mất mát thì sẽ không phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại. Nếu không thuộc trường hợp bất khả kháng thì phía vận chuyển sẽ phải bồi thường thiệt hại theo thiệt hại thực tế do bên mình gây ra.
Trong đó, căn cứ vào khoản 1 Điều 156 BLDS quy định:
Sự kiện bất khả kháng là sự kiện xảy ra một cách khách quan không thể lường trước được và không thể khắc phục được mặc dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết và khả năng cho phép.
Như vậy, khi tài sản bị mất hoặc hư hỏng trên đường vận chuyển thì bên vận chuyển phải bồi thường, trừ trường hợp bất khả kháng, các bên có thoả thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác.
Ngoài ra, bên thuê vận chuyển có thể là bên bồi thường thiệt hại trong trường hợp tài sản vận chuyển có tính chất nguy hiểm, độc hại mà không có biện pháp đóng gói, bảo đảm an toàn trong quá trình vận chuyển. Đóng gói hàng hoá là trách nhiệm của bên thuê vận chuyển nếu các bên không có thoả thuận. Theo đó, trong trường hợp này, nếu gây ra thiệt hại thì lỗi được xác định thuộc về bên thuê vận chuyển.
Trường hợp trong bài viết có điều gì gây nhầm lẫn, chưa rõ ràng hoặc thông tin nêu trong bài viết khiến quý khách chưa hiểu hết vấn đề, rất mong nhận được phản ánh của quý khách tới địa chỉ pclawfirm.vn@gmail.com hoặc tổng đài tư vấn trực tuyến 0236.777.3979. Chúng tôi sẵn sàng giải đáp.
Trân trọng./.