Vào ngày 01/07/2022, trên các trang báo lớn đồng loạt đưa tin về Hai nghệ sĩ nổi tiếng của Việt Nam đang dính cáo buộc xâm hại tình dục thiếu nữ 17 tuổi người Anh tại Tây Ban Nha. Sự việc này đang thu hút nhiều sự quan tâm của công chúng. Theo đó, việc phạm tội của hai nghệ sĩ này ở nước ngoài có bị xử lý? Hai người này sẽ phải đối mặt với mức phạt như thế nào? Bài viết dưới đây của Luật Phúc Cầu sẽ cung cấp thông tin cho Quý khách hàng về vấn đề trên:
Cơ sở pháp lý:
- Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) (BLHS);
- Hiệp định tương trợ tư pháp về hình sự giữa Việt Nam – Tây Ban Nha;
1. Xử phạt đối với hành vi phạm tội của người Việt Nam ở nước ngoài
Theo khoản 1 Điều 6 BLHS quy định về Hiệu lực của Bộ luật hình sự đối với những hành vi phạm tội ở ngoài lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam như sau:
“1. Công dân Việt Nam hoặc pháp nhân thương mại Việt Nam có hành vi phạm tội ở ngoài lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam mà Bộ luật này quy định là tội phạm, thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự tại Việt Nam theo quy định của Bộ luật này.
Quy định này cũng được áp dụng đối với người không quốc tịch thường trú ở Việt Nam.
…”
Với quy định trên, người Việt Nam có hành vi phạm tội ở nước ngoài mà BLHS quy định là “tội phạm” thì có thể bị truy cứu TNHS theo pháp luật Việt Nam. Đồng thời, theo nguyên tắc quốc tịch, công dân Việt Nam phải tuân thủ pháp luật Việt Nam ở bất cứ nơi nào cũng như phải tuân thủ pháp luật ở nước sở tại.
Bên cạnh đó, việc xử phạt đối với người phạm tội ở nước ngoài còn cần sự hỗ trợ của nước bạn thông qua các hiệp định tương trợ tư pháp về hình sự giữa Việt Nam và nước sở tại. Theo đó, việc dẫn độ tội phạm giữa hai nước cần phải bảo đảm phù hợp với những điều khoản đã ghi trong Hiệp định tương trợ tư pháp, nước ký kết này sẽ dẫn độ công dân của nước ký kết kia đang ở trên lãnh thổ của nước mình cho nước kia để tiến hành truy cứu TNHS hoặc để thi hành bản án, quyết định hình sự.
Đặc biệt, việc dẫn độ phải đáp ứng điều kiện dẫn độ và không thuộc các trường hợp từ chối dẫn độ cũng thường được quy định trong Hiệp định tương trợ tư pháp hoặc theo quy định của nước sở tại.
Trường hợp không có hiệp định tương trợ tư pháp việc tương trợ trong việc dẫn độ, hỗ trợ điều tra… sẽ phụ thuộc vào sự hợp tác của các quốc gia trên nguyên tắc có đi có lại trong từng trường hợp cụ thể. Nếu nước bạn không dẫn độ người phạm tội thì người này có thể bị xử lý theo quy định và trình tự tố tụng tại nước sở tại.
Khi đó, các cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam có thể xem xét để truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc cho thi hành bản án, quyết định hình sự của Tòa án nước ngoài đối với công dân Việt Nam bị từ chối dẫn độ.
Áp dụng vào vụ việc hai nghệ sĩ Việt Nam với cáo buộc “xâm hại tình dục”
Từ những phân tích trên, nếu có dấu hiệu tội phạm, Cơ quan chức năng sẽ cần tiến hành các cuộc điều tra, xác minh làm rõ hành vi của cá nhân có liên quan để có căn cứ truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người phạm tội. Đồng thời, việc xử lý tội phạm diễn ra tại nước ngoài thông qua Hiệp định tương trợ tư pháp về hình sự giữa Việt Nam và Tây Ban Nha. Theo đó, có thể xảy ra hai trường hợp:
- Trường hợp 1: có thể dẫn độ về Việt Nam để Việt Nam xử phạt.
- Trường hợp 2: xử phạt tại Tây Ban Nha và chấp hành hình phạt tại đó.
Hiện nay, vụ việc này vẫn cần chờ kết luận chính thức từ phía cơ quan tố tụng trên cơ sở căn cứ pháp lý và tiến trình thực hiện thủ tục tố tụng tại nước sở tại.
2. Khung hình phạt đối với Tội hiếp dâm
- Pháp luật Tây Ban Nha
Theo Điều 178 Bộ luật hình sự Tây Ban Nha hiện hành quy định: “Bất cứ ai xâm phạm quyền tự do tình dục của người khác, bằng bạo lực hoặc đe dọa, sẽ bị trừng phạt theo Tội tấn công tình dục với mức án tù từ 1 năm đến 5 năm”
Đồng thời, Điều 179 của Bộ luật này quy định cụ thể hơn rằng nếu hành vi tấn công tình dục có bao gồm hành vi giao cấu, thủ phạm sẽ bị kết Tội cưỡng dâm với mức án tù từ 6 tới 12 năm.
Trong khi đó, Điều 181 của Bộ luật trên quy định: “dù không có hành vi bạo lực hoặc đe dọa nhưng không nhận được sự đồng ý, bất cứ ai thực hiện các hành vi chống lại quyền tự do tình dục của người khác sẽ bị kết Tội lạm dụng tình dục với mức án tù từ 1 tới 3 năm hoặc phạt tiền từ 18 đến 24 tháng”.
Ngoài ra, tại Điều 50 Bộ luật hình sự Tây Ban Nha còn áp dụng hình thức phạt tiền tính theo ngày, tối thiểu là 2 euro và tối đa là 400 euro mỗi ngày.
Lưu ý:
Điều 180 của Bộ luật Hình sự của Tây Ban Nha quy định các tình tiết đặc biệt đối với tội phạm tình dục sẽ làm tăng mức án tù. Nếu người nào phạm tội theo Điều 178 BLHS mà áp dụng một trong các trường hợp đặc biệt sau đây thì người đó sẽ bị phạt tù từ 5 đến 10 năm.
Nếu người nào phạm tội theo Điều 179 của Bộ luật hình sự mà áp dụng một trong các trường hợp đặc biệt sau đây thì người đó sẽ bị phạt tù từ 12 năm đến 15 năm.
Các trường hợp đặc biệt:
- Khi bạo lực hoặc đe dọa được thực hiện có bản chất đặc biệt hạ thấp hoặc sỉ nhục;
- Khi hành vi được thực hiện bởi sự chung tay của hai người trở lên;
- Khi nạn nhân đặc biệt dễ bị tổn thương do tuổi tác, bệnh tật, tật nguyền hoặc hoàn cảnh, ngoại trừ những gì được quy định tại Điều 183;
- Khi để thực hiện hành vi phạm tội, kẻ phạm tội đã lợi dụng một mối quan hệ hoặc quan hệ bề trên, do là con, cháu hoặc anh, chị, em ruột, con nuôi hoặc vợ chồng của nạn nhân;
- Khi người thực hiện sử dụng vũ khí hoặc các phương tiện nguy hiểm tương đương khác có thể gây chết người hoặc bất kỳ thương tích nào được quy định tại Điều 149 và Điều 150 của Bộ luật này mà không ảnh hưởng đến hình phạt liên quan đối với cái chết hoặc thương tích gây ra. Nếu hai hoặc nhiều trường hợp trên đồng thời, các hình phạt dự kiến trong Điều này sẽ được áp dụng ở nửa trên.
Tháng 5/2022, Quốc hội Tây Ban Nha thông qua dự luật yêu cầu phải có sự đồng thuận rõ ràng đối với các hành vi tình dục. Dự luật mới xác định sự đồng ý là sự thể hiện rõ ràng ý chí của một người, làm rõ rằng sự im lặng hoặc thụ động không phải là sự đồng ý bình đẳng. Vì vậy, Quan hệ tình dục không đồng thuận có thể bị coi là tấn công tình dục và phải chịu án tù lên đến 15 năm.
- Pháp Luật Việt Nam
Theo quy định tại Điều 141 BLHS quy định về Tội hiếp dâm như sau:
1. Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc bằng thủ đoạn khác giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác trái với ý muốn của nạn nhân, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:
a) Có tổ chức;
b) Đối với người mà người phạm tội có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh;
c) Nhiều người hiếp một người;
d) Phạm tội 02 lần trở lên;
đ) Đối với 02 người trở lên;
e) Có tính chất loạn luân;
g) Làm nạn nhân có thai;
h) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;
i) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân từ 11% đến 45%;
k) Tái phạm nguy hiểm.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:
a) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
b) Biết mình bị nhiễm HIV mà vẫn phạm tội;
c) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân 46% trở lên;
d) Làm nạn nhân chết hoặc tự sát.
4. Phạm tội đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp quy định tại khoản 2 hoặc khoản 3 Điều này, thì bị xử phạt theo mức hình phạt quy định tại các khoản đó.
5. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Đối chiếu với quy định trên, mức phạt đối với tội hiếp dâm nếu phạm tội đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm. Mức phạt cao nhất đối với tội danh này có thể lên đến tù chung thân (trong các trường hợp cụ thể).